Գլխուղեղի քաղցկեղը և դրա ախտանշանները
2021-01-25Գլխուղեղի քաղցկեղի՝ հաճախակի կրկնվող և հազվագյուտ հանդիպող ախտանշանների, բարդությունների, բուժման ընթացքի կողմնակի ազդեցությունների մասին հոդված է հրապարակել «verywellhealth» ամերիկյան բժշկական կայքը:
«Victoria health news»-ը ստորև ներկայացնում է ամբողջական հոդվածը, որը կհետաքրքրի ինչպես մասնագետներին, այնպես էլ ՝ ոչ մասնագետներին:
Գլխուղեղի քաղցկեղը առաջացնում է ոչ միայն տարբեր նյարդաբանական ախտանշաններ, այլև օրգանիզմի վրա համակարգային ազդեցություն կարող է ունենալ: Գլխուղեղի քաղցկեղը կարող է զարգանալ աստիճանաբար, առանց նկատելի ախտանշանների և ունենալ ծանր, արագ զարգացող հետևանքներ: Գլխուղեղի ուռուցքի ախտանշանները հաճախ համապատասխանում են գլխուղեղում դրա տեղադիրքին։
Եթե կան նյարդաբանական ախտանշաններ, շատ կարևոր է դիմել բժշկին: Եվ եթե արդեն ախտորոշվել է գլխուղեղի քաղցկեղ, ապա պետք է ծանոթ լինել այն ախտանշաններին, որոնք կարող են զարգանալ դրա ընթացքում, որպեսզի հնարավոր լինի արագ բժշկական օգնություն և բուժում ստանալ:
Հաճախակի կրկնվող ախտանշանները
Գլխուղեղի քաղցկեղի ամենատարածված ախտանշանը գլխուղեղում փքվածության և սեղմվածության զգացողությունն է: Երբեմն դեպի գլխուղեղ արյան նորմալ հոսքի արգելափակման պատճառով կարող է առաջանալ ներգանգային ճնշման բարձրացում: Այս ազդեցությունները սովորաբար առաջացնում են ընդհանուր խնդիրներ, ինչպիսիք են հոգնածությունը, գլխացավը և գիտակցության փոփոխությունը:
Հաճախ գլխուղեղի քաղցկեղի հատուկ նյարդաբանական ազդեցությունները (օրինակ, մարմնի մի կողմի թուլությունը) կարող են կապված լինել գլխուղեղում ուռուցքի տեղադիրքի կամ որոշակի տարածքում սեղմվածության զգացողության հետ:
Գլխուղեղի քաղցկեղի ախտանշանները միշտ չէ, որ համընկնում են ուռուցքի տեղակայման հետ: Գլխուղեղի ուռուցքը կարող է ավելի մեծ ճնշում գործադրել գլխուղեղի այլ կետերում։
Գլխուղեղի քաղցկեղի ընդհանուր ախտանշանները ներառում են`
Գլխացավեր և (կամ) պարանոցի ցավեր, որոնք երբեմն կարող են փոփոխվել՝ կախված մարմնի դիրքից
Գլխապտույտ
Հոգնածություն կամ թուլություն
Կենտրոնանալու դժվարություն
Թուլություն կամ զգայական փոփոխություններ մարմնի և (կամ) դեմքի մի կողմում
Կծկտուր խոսք
Սնունդը կուլ տալու խնդիրներ
Սրտխառնոց և փսխում
Տեսողության փոփոխություններ
Շփոթվածություն
Դողէրոցք
Ցնցումներ
Հնարավոր է այս ախտանշաններից մեկի կամ մի քանիսի առկայություն, որոնք կարող են հանկարծակի ի հայտ գալ։ Նման դեպքերում պետք է պարտադիր դիմել բժշկին։
Երեխաների մոտ նույնպես կարող են լինել նույն ախտանշանները, ինչ մեծահասակների մոտ, ինչպես նաև միզարձակության, քնի խնդիրներ, ախորժակի կորուստ, դյուրագրգիռ վիճակ: Իսկ շատ փոքր երեխաների մոտ ներգանգային ճնշման բարձրացումը կարող է հանգեցնել գլխի չափերի մեծացման:
Հազվագյուտ հանդիպող ախտանշաններ
Գլխուղեղի քաղցկեղի որոշ տեսակներ, ինչպիսիք են հիպոֆիզի ուռուցքները և նեյրոֆիբրոման, կապված են հատուկ ախտանշանների հետ, որոնք սովորաբար չեն հանդիպում գլխուղեղի ուռուցքների մեծամասնության ընթացքում։
Հիպոֆիզի քաղցկեղ
Կարող է առաջացնել տեսողության խնդիրներ, հորմոնալ փոփոխություններ, որոնք ազդում են երեխաների աճի պրոցեսի, դաշտանային, ցիկլի, մարմնի քաշի, մարմնի ջերմաստիճանի, միզարձակման պրոցեսի և օրգանիզմի այլ ֆունկցիաների վրա: Հիպոֆիզի քաղցկեղը գուցե պետք լինի բուժել վիրահատական միջամտությամբ:
Նեյրոֆիբրոմատոզ
1-ին և 2-րդ տիպի նեյրոֆիբրոմատոզները բնութագրվում են գլխուղեղում բազմաթիվ ուռուցքներով, որոնց մեծ մասը բարորակ են, իսկ որոշները կարող են չարորակ դառնալ:
Ականջներում կարող են առաջացնել աղմուկ, լսողության կորուստ և դեմքի մկանների թուլություն, ինչը բնութագրվում է մաշկի վրա մուգ բծերի առաջացմամբ:
Լսողական նյարդի նևրինոմա
Լսողական նյարդի նևրինոման գլխուղեղի ուռուցքի հազվագյուտ տեսակ է, որը սովորաբար բարորակ է, սակայն կարող է նաև չարորակ դառնալ: Այն զարգանում է ականջի մոտ գտնվող լսողական նյարդից և կարող է առաջացնել ականջի հատվածում ծանրության զգացողություն, ականջներում աղմուկ, գլխապտույտ և (կամ) լսողության կորուստ:
Կենտրոնական նյարդային համակարգի լիմֆոմա
Կենտրոնական նյարդային համակարգի լիմֆոման գլխուղեղի քաղցկեղի տեսակ է, որը կարող է զարգանալ թույլ իմունային համակարգ ունեցող մարդկանց մոտ, և որի ժամանակ կարող են առաջանալ վարքագծային փոփոխություններ, գլխացավեր, շաքարային դիաբետ և գլխուղեղի քաղցկեղին բնորոշ այլ ախտանշաններ:
Բարդություններ
Քաշի կորուստ
Մեջքի, կողոսկրերի կամ գանգում ցավ
Որովայնի փքվածություն
Ծանր շնչառություն
Գլխի և (կամ) դեմքի ձևափոխություն
Բուժման ընթացքի կողմնակի ազդեցությունները
Ռադիոճառագայթային թերապիան, քիմիաթերապիան, իմունոթերապիան և նպատակային թերապիան կարող են օգնել մեղմել հիվանդությունը, սակայն դրանք ունեն նաև մի շարք կողմնակի բարդություններ:
Լեպտոմենինգիալ մետաստազներ
Լեպտոմենինգիալ մետաստազների ժամանակ կարող են առաջանալ ջերմություն, թմրածություն պարանոցի շրջանում, լեթարգիա, նոպաներ և (կամ) գիտակցության կորուստ:
Ե՞րբ պետք է դիմել բժշկին
Եթե առկա են նյարդաբանական ախտանշաններ, պետք է դիմել բժշկին․
Շարունակական փսխումներ
Զարգացող գլխացավեր
Սուր գլխապտույտներ կամ հավասարակշռության հետ կապված խնդիրներ
Դժվար կամ արագ շնչառություն
Կրծքավանդակի ցավ
Նյարդաբանական ախտանշանների վատթարացում` թուլություն, զգայական համակարգի փոփոխություններ, խոսելու դժվարություն կամ տեսողության փոփոխություններ
Գիտակցության փոփոխություններ
Մարմնի ցանկացած հատվածում այտուցվածություն
Նոր նոպաներ կամ նոպաների վատթարացում
Գլխուղեղի քաղցկեղի շատ տեսակներ կան, և յուրաքանչյուրի հետևանքները տարբեր են: Պետք է այցելել բժշկի, եթե նոր ախտանշաններ են ի հայտ եկել։
Գլխուղեղի քաղցկեղը հաճախ բուժվում է և պետք է տեղեկացված լինել այն վտանգավոր ախտանշանների մասին, որոնք կարող են զարգանալ, անհրաժեշտության դեպքում ժամանակին բժշկական օգնություն ստանալու համար: Արագ ախտորոշումը դրական արդյունքի հասնելու գրավականն է։
